NGƯỜI MINH HƯƠNG SÀI GÒN KIẾN TRÚC XƯA VÀ NAY

Nhà Máy Sản Xuất Thuốc Phiện Tại Sài Gòn Thời Pháp Thuộc

16/03/202024/03/2020 admin 0 Comments

Khi thuốc phiện là nguồn tài chính của thuộc địa, thuốc phiện đã đóng góp tới 25% vào ngân sách của Đông Dương. Bài viết dưới đây dựa theo Tập san của Hội Nghiên cứu Đông Dương tại Sài Gòn, năm 1917.

Tại số 74 Rue Paul Blanchy, ngày nay là 74 Hai Bà Trưng (nhà hàng The Refinery)

Thuốc phiện ở Đông Dương

Từ khi chiếm được Đông Dương, người Pháp đã biết đến một nguồn lợi tài chính họ có thể thu được từ thuốc phiện mà sự tiêu thụ đã lan tràn khắp nơi trong dân chúng.
Năm 1861, hai người Pháp đã được dành cho độc quyền buôn bán thuốc phiện, với một khoản lệ phí nộp cho chính quyền mỗi năm là 92.000$, nhưng mặc dù được hưởng những ưu đãi, việc kinh doanh của họ đã gặp nhiều trở ngại.

Đến năm 1864 và sau đó, bằng phương thức đấu thầu do chính quyền thuộc địa tổ chức 3 năm một lần, độc quyền buôn bán thuốc phiện đã luôn về tay những người Trung Hoa, ban đầu thuộc bang Quảng Tây rồi sau đó là Phúc Kiến. Do sự câu kết thông đồng của những người Hoa tham dự thầu, số tiền thu về cho chính quyền qua các kỳ đấu thầu mãi không tăng thêm được bao nhiêu, dù việc buôn bán thuốc phiện của họ ngày càng mở rộng và phát triển.

Năm 1881, Toàn Quyền Le Myre de Vilers quyết định thay thế việc nhượng quyền buôn bán thuốc phiện bằng việc quản lý trực tiếp của chính quyền thuộc địa. Thật ra, vị toàn quyền này biết rằng nếu nằm trong tay người Trung Hoa, việc buôn bán thuốc phiện chẳng khác nào một võ khí nguy hiểm cho nền an ninh và quyền lợi của người Pháp.
Đến cuối năm 1881, Cơ quan Thuế Trực thu được thành lập để bảo đảm việc khai thác độc quyền về rượu và thuốc phiện, và cũng để tiếp tục theo đuổi việc thu thuế đánh vào lúa gạo xuất khẩu. Chính vào thời kỳ này mà nhà máy chế biến thuốc phiện được thành lập ở Sài Gòn.

Mua nguyên liệu và Chế biến

Hầu hết thuốc phiện tiêu thụ tại Đông Dương được nhập cảng từ Ấn Độ, sau khi nguồn thuốc phiện từ Vân Nam (Trung Quốc) bị ngừng xuất khẩu. Còn nguồn thuốc phiện nhập từ vùng cao nguyên Bắc Việt và Lào chỉ là một lượng nhỏ bé không đáng kể.
Thuốc phiện thô được vận chuyển đến nhà máy duy nhất của chính quyền thuộc địa [tại số 74 đường Paul Blanchy, tức Hai Bà Trưng ngày nay, gần phía sau Nhà Hát Thành phố], nơi mà dân Sài Gòn ai cũng biết. Việc sản xuất thuốc phiện tại nhà máy chủ yếu là chế biến từ nhựa thuốc phiện thô thành thuốc phiện cho người hút, tức là chế biến lại thành một chất đặc và dẻo, loại bỏ phần lớn những chất alcaloïde có trong nhựa thuốc phiện và một số chất hồ keo có thể tác hại đến sức khoẻ người tiêu thụ.

Thuốc phiện được chế biến tại Sài Gòn theo phương pháp của người Quảng Đông, sự cải tiến duy nhất là việc sử dụng thiết bị chưng cất của Tây phương để có được tỷ lệ thu hồi thành phẩm cao hơn các lò nấu của người Trung Hoa và cho ra một sản phẩm thuần khiết hơn nhiều. Toàn bộ quy trình chế biến thuốc phiện thường phải mất 3 ngày.

Độc quyền bán

Nhà máy bán trực tiếp thuốc phiện cho các nhà bán lẻ có môn bài.
Thuốc phiện bán cho người hút được chứa trong những hộp bằng đồng thau với các cỡ 5, 10, 20, 40 và 100 gram. Những hộp này được đóng niêm dấu của nhà máy và mác lô hàng giúp truy rõ nguồn gốc khi có tranh cãi vì nghi ngờ hàng giả mạo.
Giá bán thuốc phiện được ấn định bởi những nghị định của chính quyền. Giá này khác nhau tùy theo từng vùng trong Đông Dương, giá được xem xét dựa theo mức độ giàu nghèo của các nơi và đặc biệt là tùy theo vị trí địa lý của các vùng. Theo đó, thuốc phiện được bán giá hạ dọc theo vùng biên giới Lào và biên giới Bắc Kỳ để hạn chế việc làm giả.

Tổng ngân sách năm 1902 của Đông Dương là 27 triệu đồng (piastres), dự kiến thu được 7 triệu từ việc bán thuốc phiện; năm 1905 nguồn thu dự kiến từ độc quyền bán thuốc phiện là 8,1 triệu, với ngân sách của năm này là 32 triệu đồng. Như vậy khoảng ¼ ngân sách của Đông Dương đã được trang trải nhờ nguồn thu từ thuốc phiện.